Nasza parafia

Historia parafii

W I połowie XV wieku mieszkańcy Sobolewa i okolic należeli do parafii kochowskiej, diecezji krakowskiej. Centrum parafii stanowił kościół w Kochowie, będący pod jurysdykcją Klasztoru Kanoników Regularnych z Czerwińska. W 1681 r. Anna z Oleśnickich Zbąska przeniosła z Kochowa do Maciejowic drewniany, parafialny kościółek pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, co wiązało się z przeniesieniem parafii do Maciejowic. W 1819 r. spłonął drewniany kościółek parafialny w Maciejowicach, a w 1821 r. z inicjatywy ordynata Stanisława hr. Zamoyskiego, powstał nowy kościół murowany. Po niespełna 60 latach nowo wybudowany kościół został rozbudowany na obiekt sakralny w stylu neogotyckim wg projektu L. Marconiego.
3 lipca 1886 r. z inicjatywy właściciela dóbr sobolewskich Zygmunta Łaskiego oraz urzędników stacji kolejowej, Sobolew przyłączono do parafii Gończyce. Odłączenie się Sobolewa od Maciejowic potwierdził dekret konsystorza z 22 maja 1887 r. oraz protokół rozgraniczenia z 4 marca 1888 r. Motywy secesji Sobolewa z parafii maciejowickiej są wciąż niejasne i przytacza się argumenty natury komunikacyjnej (odległość), aż po niechęć miejscowej społeczności w partycypacji kosztów przebudowy kościoła maciejowickiego.
Niemniej Sobolew, z przyległymi wioskami, był do 1919 r. częścią parafii Gończyce, co nie wykluczało znacznego wpływu ks. proboszcza maciejowickiego A. Pleszczyńskiego na życie religijne sobolewian.
Wydany w kwietniu 1905 r. carski ukaz o tolerancji religijnej wzbudził wśród mieszkańców Sobolewa i okolic nadzieje i inspiracje do podjęcia starań o ustanowienie samodzielnej parafii sobolewskiej oraz ewentualną budowę kościoła i cmentarza. Wysyłano petycje do władz diecezjalnych w Lublinie z prośbą o utworzenie parafii, a nawet organizowano zbiórki pieniężne na uposażenie przyszłego proboszcza. Odzewem władz kościelnych na pisma mieszkańców było skierowanie 15 sierpnia 1907 r. do Sobolewa ks. Gwidona Komorowskiego, mającego zapewnić podstawową opiekę duszpasterską.

W tymże okresie, sprawy powstania i urządzenia nowej parafii otrzymały nowy impuls. Najzamożniejszy miejscowy Żyd Srul Goldman aktem darowizny przekazał przyszłej parafii parcelę położoną w pobliżu kaplicy, wielkości jednego morga i trzydziestu prętów. W akcie rejentalnym zawartym 3 marca 1910 r. Nr 311.1145 zaznaczono, iż darowana ziemia ma być przeznaczona pod budowę plebanii oraz domu organisty. W czerwcu 1912 r. dziekan garwoliński ks. Wincenty Supren, w imieniu biskupa lubelskiego Franciszka Jaczewskiego, dokonał poświęcenia nowego cmentarza w Sobolewie.
Po śmierci ks. G. Komorowskiego i krótkim pobycie ks. Bolesława Frydrychiewicza, 1 kwietnia 1914 r. do Sobolewa przybył ks. Leon Kalinowski, który objął zarząd tworzącej się tu parafii. Skierowany przez biskupa lubelskiego, na mocy specjalnej delegacji, miał być organizatorem nowo tworzącej się parafii. Stanęły przed nim zadania o charakterze prawnym, logistycznym, materialnym, a także religijnym, które należało rozwiązać przed erygowaniem parafii, a to wszystko w warunkach wojennych, przy zmieniających się losach działań wojskowych. Ks. L. Kalinowski oparł swoją koncepcję tworzenia parafii o istniejącą kaplicę drewnianą, położoną na skraju wsi, zbudowaną w pierwotnej postaci w 1643 r. i przeznaczoną na potrzeby religijne dworu i mieszkańców. Mimo odnowienia w 1708 r. tej kaplicy, już w 1781 r. Rozalia z Bentkowskich Grabowska, żona Adama Grabowskiego, właściciela Sobolewa, ufundowała nową kaplicę drewnianą, której aktu erekcji dokonał ks. bp Kajetan Sołtyk. Właśnie ta, wiekowa już, kaplica stała się podstawą dla przyszłego kościoła sobolewskiego.
23 grudnia 1914 r. wydany został ukaz (dekret) carski, za pośrednictwem Gubernatora Lubelskiego, pozwalający na remont i rozbudowę kaplicy-kościoła W I etapie robót dokonano wymiany posadzki i drewnianych elementów wyposażenia kaplicy w Sobolewie. Po usilnych staraniach 28 września 1915 r. administrator Diecezji Lubelskiej i Podlaskiej polecił prowadzenie ksiąg stanu cywilnego ks. Kalinowskiemu. W listopadzie 1915 r., po wyjściu Moskali, ks. Kalinowski rozpoczął przebudowę i powiększanie kaplicy. W lipcu 1916 r. stanęły już 2 wieże kościelne. Powiększenie kaplicy i budowa wież były wykonywane bez budowniczego i planów. Pracami przewodził ksiądz, a parafianie wykonywali roboty bezpłatnie. Jednocześnie powiększono plebanię uzyskując odpowiedni materiał z pokładów armatnich, pozostawionych w pobliżu kościoła po działaniach wojennych.

W pierwszych miesiącach 1916 r. ks. Kalinowski nabył na rzecz parafii dom ze 104 prętami ziemi, przeznaczony dla służby kościelnej. W tym domu, 1 kwietnia 1917 r.
ks. Kalinowski otworzył prywatną szkółkę początkową, która w 1918 r. została upaństwowiona. W marcu 1916 r. powiększono cmentarz wokół kościoła, a rok później gromada wsi Sobolew ofiarowała na rzecz parafii kolejne 6 morgów ziemi z ogólnych nieużytków.
W 1918 r. ks. Kalinowski wystąpił z projektem budowy nowego, murowanego kościoła w Sobolewie. Poczyniono, związane z tym planem, szereg akcji: powołano komitet budowy, uchwalono projekt budowy, ustalono lokalizację przyszłego kościoła, uzyskano pozwolenie władz administracyjnych i kościelnych na budowę, rozpoczęto zbieranie ofiar pieniężnych. Wyjazd ks. Kalinowskiego zniweczył te plany. 24 września 1918 r. papież Benedykt XV przywrócił diecezję podlaską, a 9 grudnia tegoż roku bp Henryk Przeździecki przyłączył Sobolew (filia cum cura animarum) do dekanatu garwolińskiego. Powołane także w 1918 r. i zatwierdzone przez władze, stowarzyszenie zapomogowo-pożyczkowe, powstałe z inicjatywy księdza, po jego wyjeździe nie podjęło działalności. Pozostało natomiast założone równocześnie kółko rolnicze w Sobolewie oraz sklep parafialny – spółka przy kościele.
Ożywczy powiew patriotyzmu wniosła wielka manifestacja (3-4 tys. osób) trzech parafii: maciejowickiej, łaskarzewskiej i sobolewskiej, w setną rocznicę śmierci Tadeusza Kościuszki. Wierni, po nabożeństwie – nie zważając na zakaz zgromadzeń – w dniu 15 października 1917 r. przeszli śladami bitwy maciejowickiej pod kopiec Naczelnika w Krępie.

Uroczystości rocznicowe bitwy maciejowickiej z 1917 r. stały się tradycją lokalną i weszły na trwałe do kalendarza obchodów w 20-leciu międzywojennym.
5 kwietnia 1919 r. biskup podlaski ks. Henryk Przeździecki wydał dekret, na mocy którego od parafii Gończyce odłączono wioski: Milanów, Nowiny, Rozalin, Stefanów, Sobolew A, Sobolew Place, Sobolew Stacja, Sobolew Folwark i Walerków Folwark, a połączono w samodzielną parafię Sobolew. Parafię sobolewską uroczyście erygowano 20 kwietnia 1919 r., w dzień Zmartwychwstania Pańskiego.
5 maja 1919 r. ks. Kalinowski otrzymał stanowisko proboszcza parafii Malowa Góra.
Inne gromady wystąpiły z prośbą o włączenie ich wsi do parafii Sobolew:
21 kwietnia 1919 r. – gromada Godzisz, 25 kwietnia – gromada Kobusy, 30 października – gromada Idźki. Wszystkie prośby zostały uwzględnione, a ostatecznie granice parafii ukształtowały się po akcesie wsi Krępa 26 lipca 1921 r. i folwarku Krępa 3 listopada 1933 r.
27 września 1926 r. probostwo w Sobolewie objął ks. Julian Roszkiewicz, kierujący życiem duchowym parafian przez 21 lat i prowadzący swoją społeczność przez meandry dziejowe, m.in. okupacji niemieckiej. Oprócz budowy nowych organów kościelnych (1931 r.) i „domu katolickiego”, przeznaczonego dla organizacji katolickich (1932 r.) ks. Roszkiewicz uporządkował kwestie logistyczne parafii. Znakiem czasu było zaprowadzenie w 1935 r. światła elektrycznego w kościele, na plebanii i w domu parafialnym.

W wyniku działań wojennych we wrześniu 1939 r. spłonęła plebania i wszystkie zabudowania gospodarcze należące do parafii. Znane były ogółowi zasługi ks. Roszkiewicza w okresie okupacji, aktywnego w konspiracji (kapelan miejscowej placówki AK), a także wysyłającego sukcesywnie do głodującego getta wozy konne z żywnością na swój koszt i zachęcającego innych parafian do akcji pomocy.
7-8 czerwca 1949 r. podczas wizytacji biskupiej ks. bp. Ignacego Świrskiego w Sobolewie, ordynariusz wypowiedział ważne, proste i inspirujące słowa, później często wspominane: „Kościół w Sobolewie powinien stać przy kolei, gdzie jest kilkadziesiąt domów murowanych i rozwija się handel i gdzie są instytucje społeczne, jak sąd, szkoła i inne, należy o tym myśleć, aby zdobyć plac, gromadzić materiały i myśl tej budowy parafianom często przypominać (…)” Myśl biskupa była realizowana w powolnym tempie, ale systematycznie w późniejszym czasie. 7 sierpnia 1954 r. zawarto umowę między Marianną i Stefanem Paziewskimi a przedstawicielami Parafii Rzymskokatolickiej w Sobolewie o dzierżawę działki o powierzchni 1 ha 1.198 m², z przeznaczeniem w przyszłości na plac pod nowy kościół. Akt dzierżawy był faktycznie aktem przeniesienia własności działki, potwierdzonym później aktem notarialnym.
28 września 1962 r. ks. bp Ignacy Świrski erygował dekretem kaplicę publiczną (oratorium publicum) pod wezwaniem św. Stanisława Kostki, umieszczoną w sali domu parafialnego w Sobolewie. W dekrecie ks. biskup stwierdził: „Zezwalamy na odprawianie w tejże kaplicy Mszy świętej oraz wykonywanie innych funkcji liturgicznych, szczególnie dla młodzieży szkolnej w porze zimowej. Przypominamy i zobowiązujemy każdorazowego księdza proboszcza parafii Sobolew, aby rzeczona kaplica była utrzymywana z pietyzmem w stałym i należytym porządku, jak tego wymagają przepisy prawa kościelnego.” W grudniu 1962 r. zainstalowano ołtarz w kaplicy św. Stanisława Kostki. Podczas wizytacji dziekańskiej 29 stycznia 1968 r. stwierdzono, że parafia w Sobolewie liczy 3.813 wiernych.

Lata osiemdziesiąte były przełomem w życiu religijnym Sobolewa. Pierwszym, znamiennym wydarzeniem tego okresu była inicjatywa Bolesława Russaka, byłego dowódcy placówki Armii Krajowej w gminie Sobolew, w sprawie umieszczenia tablicy pamiątkowej ku czci poległych, pomordowanych i zmarłych żołnierzy AK, w kościele parafialnym w Sobolewie. 17 kwietnia 1980 r. Prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński dekretem Nr N945/80/P wyraził zgodę na umieszczenie tablicy pamiątkowej w kościele parafialnym w Sobolewie z napisem:

Ś. P.

Żołnierzom Armii Krajowej Placówki „Sobolew” Obwodu „Dęblin” poległym i pomordowanym o wolność i niepodległość Ojczyzny oraz zmarłym w latach 1939 – 1945 Padli na polu chwały by Polska mogła żyć Towarzysze broni.

W 1981 r. do parafii Sobolew przybył na funkcję proboszcza ks. Marian Pyrka. Nowy proboszcz, jako pierwszy z kapłanów, przypomniał wskazówki bp Ignacego Świrskiego i podjął dzieło budowy nowej świątyni, położonej w centrum miejscowości. Projekt kościoła wykonał warszawski architekt Kazimierz Tessar, a ostateczną decyzję zezwalającą na budowę, uzyskano w lipcu 1983 r. Natychmiast parafianie przystąpili do pierwszych robót ziemnych. Kamień węgielny, wyjęty z grobu św. Piotra Apostoła i poświęcony przez Jana Pawła II, wmurowano 29 czerwca 1984 r.
Prace fachowe wykonywali miejscowi rzemieślnicy, społecznie pomagali mieszkańcy, a nawet ochotnicy z sąsiednich parafii. Przychodzili wszyscy: emeryci i młodzież, rolnicy, nauczyciele i kolejarze. Parafianie okazywali swoją hojność także w datkach pieniężnych na budowę nowej świątyni. Powstawał kościół dwunawowy, z zapleczem katechetycznym. Jednocześnie obok świątyni wznoszono plebanię.
Od 27 sierpnia 1987 r. rozpoczęte dzieło kontynuował z wielkim zaangażowaniem nowy proboszcz ks. Jan Jaworski. Konsekracja kościoła odbyła się 3 czerwca 1990 r., a pierwszą Mszę św. odprawił w nim bp Jan Mazur. Nowa świątynia otrzymała tytuł Świętej Rodziny.

Od 27 listopada 2013 r. proboszczem parafii został ks. kan. Andrzej Oworuszko.

Kontakt

Adres

08-460 Sobolew
ul. Kościuszki 62

 

Telefon

Nr konta
27 9217 0001 0015 1757 2000 0010